Pamphlet im Johrmarker Dialekt
Ich sin e Lokalpatriot.
Wann ich vun Johrmarkl heer, lee ich immer sofort mei linksi Hand, naa, mei
rechti, ufs Herz. Un wann Musik vun Johrmarker Musikante in meim CD-Spiller
spillt, stehn ich uf; ganz gleich wer des is, de Loris, oone vun de Safer-Buwe,
de Turmans Nicki, de Retter Sepp, de Sejzja, de Schnürchen,
de Ossi, de Martin uns Eva, de Tritz,
die Mitsch-Brieder un all die annre,
die wu mer jetz net infalle. Des hot’s doch in Johrmark aah gewwe. Wann do die
Deitsche Fotballa gspillt hun, hot’s angeblich (selwer war ich net dabei) so
Heiser gewwe, wu die Drucker ufgstan sin, wann die deitsch Himne gspillt is
wor. Die Männer sin jo in seller Zeit in de Heiser, die wu schun e Fernseh
hadde, zammkumm un hun mitzamm die Metsche gschaut. Des war manchesmol schun e
Gaudi, weil es is jo aah ingschenkt wor. Aah die Musik vun Johrmarker Musikante
is forr mich immer e Himne. Do kann ich doch net sitze bleiwe – als e
Lokalpatriot dorch un dorch.
Awwer in letzter Zeit is
mei Lokalpatriotismus so ins Toomle kumm, dass ich mich hun misse hinsitze. Un
des net norr oonmol.
Do lees ich doch in der
BANATER POST, dass „die berühmte sogenannte Cranach-Madonna aus der Jahrmarkter
Kirche nur eine gute Kopie aus dem 19. Jahrhundert ist“. Un ich hun mit meim
Kunstsinn doch immer gemoont... Gar nicks hun ich gemoont, weil ich mich in so
Dinger gar net auskenn, awwer vum Cranach
hun ich schun mol was gheert ghat. Un mi’me Cranach in der Johrmarker Kerch do
kann merr sich halt siehn losse. (Oonmol im Urlaab hun ich ne sogar bsucht, de
Vedder Cranach, un ne abgenomm, de
Senior.) Jetz is des angeblich norr so e abgemoltes Bild, scheen, awwer norr
abgemolt, so wie es Mischans Efi
odder die Heckmanns in der Neigass
des aah hun kenne. Asso gebt’s nicks mi’m Pralle mit der groß Molkunst in
Johrmark. So etwas geht e’me Lokalpatriot wie mer schun an die Substanz.
In derselwet Zeidung hun
ich geles, dass de Geier Luzi in
Reutlingen iwer de Adam
Müller-Guttenbrunn un „dessen Bedeutung für das historische Bewusstsein und
die Identitäsfindung und –bewahrung der Banater Schwaben in schwieriger Zeit“
geredd hot. Des is doch e Johrmarker, net de Adam Müller-Guttenbrunn, awwer de Geier Luzi. Des is net so schlimm, schlimm is norr, dass der gar ka
lokalpatriotisches Gfiehl hot. Annerscht kann ich mer gar net erkläre, dass der
Mann aus Johrmark de Schwerpunkt vun seim Vortrach net uf die Abstammung vun
dem Schriftsteller aus Guddebrunn geworf hot. Der stammt nämlich aah aus Johrmark,
der Guddebrunner. Asso is er doch e Johrmarker, de Adam Müller-Guttenbrunn.
Un es is sei bessri Seit,
die vun seiner Motter, der Eva Müller.
Die Guddebrunner känne sich ehre Vatterseit, asso em Müller-Guttenbrunn sei Vatterseit, ruhich an de Hut steche. Des war
doch norr e nicksnutzicher Großbauresohn, der Adam Luckhaupt. Der hot doch nicks känne, wie sei Some in der
Gegend rumspritze. Un no hot’er des scheene Mädche net gholl, wie’s schwanger war.
So e großkotzicher, e ufgeblosner... In Johrmark hot’s so etwas net gewwe, nie. E
Johrmarker hot des Mädche gheirat, wann’s vorher passeert is. Odder? Getraut
sich jemand, was annres zu behaupte? Na, der kann awwer was erlewe.
Un jetz mache se aah noch e
„Gedenkveranstaltung“ in Guddebrunn, die Quetschebrenner, die, weil ehre (sic!)
Bicherschreiwer vor 90 Johr gstorb is. De Herrgott soll’m gnädich sein, awwer
gfeiert misst in Johrmark werre, net in Guddebrunn. Dort wu sei gudi Seit
herkummt. Der war in Wien e beriehmter Mann, sogar e Politiker. Stellt eich mol
vor, dem sei beesi Seit, die Gaudebrunner, wär aah e Johrmarker Seit geween,
asso aah e gudi; der Mann wär jo in Wien wenichstens Kaiser ... naa, Kaiser
net, awwer Minister bestimmt wor. Un jetz feire die Gaudebrunner jemmand, der
wu meh uns Johrmarker wie ehne gheert. Na, die selle se sich doch ans Ohr
hänge, ehre Schriftstellerseit. Mit uns is er sowieso freind, de Adam Müller-Guttenbrunn.
Ich hun des
rescherscheert, wissenschaftlich rescherscheert. Im Johrmarker Ortssippenbuch
steht schwarz uf weiß, dass de Müller
Johann Peter aus’m Trierische mit seiner Fraa, em Elisabeth Katharina un drei Kinn uf Johrmark kumm is. In Johrmark
hun se noch vier Kinn kriet. Friehjer hadde die Leit sich noch geere ghat. Es
ältst vun dee Kinn, de Christian,
hot am 17. November 1761 uf Guddebrunn gheirat, es Schmidt Margareta. De Christian
hot aah Kinn, un Engelcher un Urengelcher ghat. Un oons vun seine Engelcher
war’s Eva, des scheen Mädche, wu dem
Bittang vun Großbauresohn uf de Leim gang is. So e Fallot! Ich kann mich gar
net beruiche! Un der Buche, wu do raus kumm is, war es Urengelche vum Müller Christian.
Jo Leit, ich hun des wirklich
rescherscheert, im Ortssippenbuch. Un des is wennichstens e Doktertitel wert. Es
hot sich sogar schun rumgeredd, weil ich die Täch do zwaamol e Mail kriet hun mit
dem gleiche Inhalt: „Guten Tag Berns Toni, sichern Sie sich jetzt Ihren echten
Doktortitel: In nur wenigen Tagen werden Sie zum Doktor ernannt und dürfen die
Bezeichnung zzgl. zu Ihrem Namen führen. Mit freundlichen Grüssen, Ihr
Doktortitel-Team.“ Ich werr asso schun ball nemmi norr Berns Toni haaße,
sondern Doktor Berns Toni. Mein Gott, is mer heiß!
Awwer ich hun des aah
verdient, weil ich hun noch vill meh rausfunn. Ich hun nämlich mit alle
wissenschaftliche Mittle weidergforscht un rausfunn – Leit, halt eich fest -,
dass ich selwer freind sinn mim Adam
Müller-Guttenbrunn. Un net norr ich, aah de Wagner, Loris, Wendling, Kunz, Kronenberger, Oberle, Kilzer, Gries, Kassnel, Neu, Rückert, Albinger, Schönthal, Eichinger, Potche, Tasch, Breinich, Schmidt, Kern, Reith, Gabor, Pesch, Koch, Herz, Blasy, Heckmann, Rippold un noch vill meh sin all freind
mit dem große Schriftsteller. Alles Johrmarker, onstänniche Johrmarker, is doch
klor.
Die Doktre hun jo heit ka
gude Ruf meh. Dehr wisst schun, de Guttenberg
un die Schavan un de Ponta un all die annre. Awwer ich, de Berns Toni, werr e ehrlicher Dokter sin.
Ich hun vorr eich Johrmarker - als echter Lokalpatriot sin mer die annre,
iwerhaupt die Guddebrunner, sowieso Wurscht, uf echt bayrisch gsaat – mei
Dokterarwet sogar fotografeert, dass dehr mol sieht, wie e schwowischer
Heimatforscherwissenschaftler sich forr sei ehrliche Doktertitel abrackert. Un
ganz wichtich: Der saat ufrichtich, wu er abgschrieb hot.
Des hätt de Geier
Luzi de Leit verzähle misse, norr des: vun wu de Adam Müller-Guttenbrunn wirklich abstammt. Vun Johrmark, is doch
kloor. Norr wer Großebrunnewasser im Blut hot – un des vererbt sich iwer
tausend Generatione -, kann so e wichticher Mann werre wie de Adam Müller-Guttenbrunn. Ich hun des nohgforscht,
un forr des verdien ich aah mei Doktertitel. Un de Luzi!? Na der laaft meer schun noch iwer de Wech. Der brauch norr
horche. „Bedeutung für das historische Bewusstsein und die Identitäsfindung und
–bewahrung der Banater Schwaben in schwieriger Zeit“ – so e Kwatsch. „Adam
Müller-Guttenbrunn – ein Jahrmarkter Landsmann“ – des klingt doch ganz annerscht,
so richtich weltmännisch, meecht ich - schun ball: Doktor Berns Toni - soon.
Uf der Schanz, 2013
Berns Toni